Trong 5 tháng đầu năm 2025, lượng thép cuộn cán nóng HRC khổ rộng từ Trung Quốc nhập khẩu vào Việt Nam tăng đột biến, gấp 12 lần so với cùng kỳ năm trước. Diễn biến này đặt ra nghi vấn về hành vi lách thuế chống bán phá giá và làm dấy lên lo ngại về sự mất cân đối trong cơ cấu thương mại, ảnh hưởng tiêu cực đến ngành thép nội địa.

Nhập khẩu tăng mạnh do "lách kỹ thuật" khỏi mức thuế?

Theo thống kê mới nhất, Việt Nam đã nhập khẩu hơn 430.000 tấn thép cán nóng khổ ≥ 1.900 mm từ Trung Quốc trong 5 tháng đầu năm 2025. Riêng tháng 5/2025, lượng nhập khẩu đạt 181.000 tấn, tăng gấp 25 lần so với cùng tháng năm 2024.

Đáng chú ý, phần lớn sản phẩm nhập khẩu là thép HRC khổ 2.000 mm, nằm ngoài phạm vi áp thuế chống bán phá giá được Bộ Công Thương Việt Nam ban hành ngày 21/2/2025 (chỉ áp dụng cho thép có chiều rộng tối đa 1.880 mm). Điều này dẫn đến thực trạng doanh nghiệp nhập khẩu chuyển hướng sang khổ lớn hơn để tránh chịu thuế, dù về kỹ thuật không có sự khác biệt rõ ràng so với loại bị đánh thuế.

Rủi ro méo mó thị trường và sức ép với sản xuất trong nước

Thép HRC khổ rộng nhập khẩu đang được bán với giá trung bình 534 USD/tấn (tháng 5/2025), thấp hơn khoảng 6% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong khi đó, các doanh nghiệp nội địa phải gánh chịu chi phí sản xuất, vận hành và đầu tư cao hơn, dẫn đến mất lợi thế cạnh tranh.

Nếu xu hướng nhập khẩu khổ rộng không được kiểm soát, chính sách thuế phòng vệ thương mại sẽ mất hiệu lực, gây thiệt hại lớn cho các nhà sản xuất trong nước vốn đang đầu tư vào công nghệ, tiêu chuẩn chất lượng và tuân thủ môi trường.

Doanh nghiệp cần chủ động ứng phó và nâng cao năng lực

Trước diễn biến trên, Cục Phòng vệ Thương mại đã đề nghị Tổng cục Hải quan tăng cường kiểm tra, giám sát các lô hàng thép HRC khổ rộng, đặc biệt chú ý đến tiêu chuẩn kỹ thuật và mã HS để ngăn chặn hành vi khai báo sai hoặc gian lận thương mại.

Đồng thời, doanh nghiệp ngành thép Việt Nam cần:

• Theo dõi sát diễn biến thị trường và báo cáo các dấu hiệu bất thường;
• Đầu tư đổi mới công nghệ, tối ưu hóa chi phí và nâng cao chất lượng sản phẩm;
• Chủ động cập nhật chính sách phòng vệ thương mại, thuế suất nhập khẩu và các quy định kỹ thuật quốc tế.

Nguồn: VietnamNet